Czy masaż naprawdę odchudza? Przegląd badań medycznych z PubMed

W świecie fizjoterapii i odnowy biologicznej masaż jest od lat kojarzony z relaksem, redukcją napięcia i poprawą krążenia. Często jednak pojawia się pytanie – czy masaż może faktycznie pomóc w odchudzaniu? Przyjrzyjmy się temu, co na ten temat mówią najnowsze badania naukowe opublikowane w bazie PubMed.

Co mówią badania?

Najbardziej aktualna metaanaliza z 2024 roku („The effect of therapeutic massage on patients with obesity: A systematic review and meta-analysis”, Heliyon, 2024) objęła 12 randomizowanych badań klinicznych (RCT). Wyniki sugerowały, że masaż – szczególnie techniki wywodzące się z medycyny chińskiej, jak tuina – może prowadzić do niewielkiej redukcji masy ciała, obwodu talii i poprawy profilu lipidowego, zwłaszcza gdy łączy się go z dietą i aktywnością fizyczną.

Jednocześnie autorzy podkreślają, że jakość dowodów była niska, a badania cechowała duża różnorodność metod i niewielkie próby pacjentów. Oznacza to, że masaże nie mogą być traktowane jako samodzielna metoda leczenia otyłości.

Co pokazują inne badania?

• Badania na zwierzętach (2023–2025) wskazują, że masaż brzucha może wpływać na metabolizm tłuszczu i gospodarkę hormonalną (PPARγ, GLP-1), jednak są to wyniki wstępne, które nie mogą być automatycznie przenoszone na ludzi.

• W jednym z badań populacyjnych (Medicine, 2022) dotyczącym masażu trzewnego u osób z nadwagą i ryzykiem cukrzycy typu 2, zauważono poprawę parametrów metabolicznych i redukcję obwodu talii, ale efekt był krótkotrwały i wymagał regularnych zabiegów.

Co z popularnymi masażami „wyszczuplającymi”?

Techniki takie jak masaż próżniowy, drenaż limfatyczny czy masaż bańką chińską mogą poprawić mikrokrążenie i wygląd skóry (np. redukcję cellulitu), ale nie wpływają bezpośrednio na spalanie tłuszczu. Redukcja centymetrów jest zwykle wynikiem przemieszczenia płynów i obrzęków, a nie ubytku tkanki tłuszczowej.

Dowody naukowe dotyczące skuteczności masażu w odchudzaniu są obecnie niejednoznaczne, a wiele badań ma ograniczoną wartość metodologiczną. Choć pojedyncze prace sugerują, że masaż może przyczyniać się do niewielkiej redukcji masy ciała, obwodu talii lub poprawy parametrów lipidowych, efekty te są krótkotrwałe i niewielkie w porównaniu z działaniem diety czy aktywności fizycznej.

W praktyce masaż nie „spala tłuszczu”, ale może pośrednio wspierać proces redukcji masy ciała poprzez:

• obniżenie poziomu stresu i kortyzolu (hormonu nasilającego odkładanie tłuszczu),

• poprawę krążenia i przepływu limfy,

• zmniejszenie napięcia mięśniowego i poprawę jakości snu,

• wzrost motywacji do utrzymania zdrowych nawyków.

Z punktu widzenia fizjoterapeuty, masaż może więc stanowić wartościowe uzupełnienie programu prozdrowotnego – poprawia komfort życia, wspiera regenerację układu nerwowego i pomaga w utrzymaniu równowagi psychosomatycznej. Jednak jego stosowanie w celach typowo „wyszczuplających” powinno być traktowane z rezerwą, ponieważ brakuje rzetelnych dowodów na trwały efekt utraty wagi wyłącznie dzięki masażowi.

Dlatego najrozsądniejszym podejściem pozostaje łączenie masażu z:

• indywidualnie dobranym planem żywieniowym,

• regularną aktywnością fizyczną,

• dbaniem o sen, regenerację i równowagę emocjonalną.

W takim kontekście masaż staje się ważnym elementem holistycznego wsparcia zdrowia, a nie „szybką metodą” na redukcję kilogramów.